Historiek

(Frank De Cuyper) 2003/2004/2008

Deze geschiedenis is deels gesteund op het interview dat cultuurfuntionaris Linda Van Buynder in 1984 had met de toen 91-jarige Odile De Brabander, die als laatste telg woonde in het hoekherenhuis naast de brouwerij.

Deze tekst is door mij wel historisch bijgeschaafd en sterk bijgewerkt, daar uiteraard het geheugen van de 90-jarige kranige dame niet meer onvermijdelijk 100% accuraat was.

De familie De brabander was afkomstig van Elversele, waar de gebroeders De Brabander reeds in de 19e eeuw in de Dorpsstraat 21 Brouwerij de Gouden leeuw hadden. Broer Leon bleef in de brouwerij te Elversele en Ernest nam te Tielrode in 1898 de brouwerij van Boel over. Jean Boel, burgemeester te Tielrode van 1893 tot 1915, was gehuwd met Irma, de zuster van Leon en Ernest. Doordat dit huwelijk kinderloos bleef, kon Ernest probleemloos de brouwerij en mouterij overnemen. De brouwerij lag op de hoek van de St. Jozefstraat en de Gentstraat en de mouterij op de Antwerpse Steenweg rechtover het rustoord. De mouterij werkte niet alleen voor de brouwerij, maar ook voor likeurstokerijen en veevoeders. De mouterij stopte met de eerste wereldoorlog. Al deze gebouwen staan er nu, 100 jaar later, bijna onveranderd bij.

In tegenstelling met het interview met Odile in 1984 dient gespecifieerd dat er toen niet 3 maar 4 brouwerijen waren te Tielrode. Naast de Brabander, Claus en Seghers was er ook nog Van Havermaet op de Antwerpse Steenweg 12, die in 1908 werd overgenomen door Jos Verbeeck en in 1926 door zoon Jules Verbeeck. Verbeeck heeft tot voor enkele jaren geleden Kerelsbier gebrouwen of laten brouwen… Maar dit is nu verleden tijd!

Ernest bouwde einde 19e eeuw het huidige hoekhuis voor zijn tussen 1887 en 1895 nog te Elversele geboren kinderen, zijnde één zoon Cesar en vijf volgende dochters nl. Lucia, Maria, Agnes, Odile en Camilla. Zoals alle dochters van welstellende huize gingen deze voor maandenlang op kostschool en bij hen was dat Melsele.

De bieren die Ernest brouwde waren: Export (5°); Pils (5 tot 8°); Vlaenderens Oud Bier (8,5°) en tafelbier. Daarnaast had hij nog de speciaalbieren: Doorn en Sterrekens.

Er werkten tussen de twee wereldoorlogen een zestal mensen. Bij het overlijden van vader Ernest in 1939 werd het bedrijf overgelaten aan zoon Cesar. Volgens ‘La Nouvelle Annuaire Practique de la Brasserie Belge’ was de naam van de brouwerij in 1939 l’Epine, vandaar wellicht de naam van het Doornbier!

Mijn vader zaliger is sedert 1942 advocaat geweest van de brouwerij (ook van claus) en regelmatig ging hij tot in de jaren ’70 bij Odile, de engiste die als ongehuwde in de brouwerij bleef wonen, een bezoek brengen om met een glas Porto de stand van zaken te bespreken zijne:… de slechte betalers!

Terug naar de echte geschiedenis…

Zoals zovele families vluchtten ‘De Brabanders’ allemaal in 1914 voor het oprukkende Duitse oorlogsgeweld. De Duise legers en vooral de adellijke Pruisische Uhlanenruiters hadden in die beginmaanden van de oorlog een schrikwekkende reputatie en joegen bijna een miljoen Belgen op de vlucht. Dat die reputatie niet altijd onterecht was moge blijken uit de brandstichting, vernieling en zelfs massamoorden in deze eerste maanden te Dinant, Tamines, Aarschot, Andenne en Dendermonde in 1914.

De ganse familie De Brabander verbleef de hele oorlog te Devon in Engeland. Engeland was een vluchtbasis voor meerder welstellende families uit Temse, zoals bv. Wilford, Van der Gucht, Andries,… Diezelfde families hebben trouwens al die jaren als gastgezin gefungeerd voor de Temsese Ijzerfrontsoldaten op verlof en die uiteraard door de frontlinie niet op verlof konden gaan naar Temse.

Zo ging bv. de in 1918 befaamde gesneuvelde luitenant Leo De Nayer uit Temse (ook brouwerszoon van de brouwerij op markt) regelmatig op Engels verlof naar de familie Van Der Gucht in Tamise House te Chesham.

In Engeland leerden de kinderen De Brabander niet alleen Engels, maar Camilla en Agnes ook hun Engelse man kennen. De overige kinderen zijn nooit gehuwd. Camilla had geen kinderen en Agnes één dochter, met name Lucienne. Sedert enkele jaren is contactname met deze engelse De Brabandertelg echter totaal verbroken door ongekende oorzaak. Brieven komen gewoon onbeantwoord terug! Definitief dood spoor.

Door de opkomende modernisering en automatisering van de brouwerijen hadden na de Tweede Wereldoorlog de meeste der duizen brouwerijen geen verweer meer tegen de onvermijdelijke fusiedrang. Zo ook verdween in 1958 Brouwerij De Brabander… Samen met zijn grote concurrent Claus.

Zoon Cesar… ‘Meneer Cesar’ … overleed in 1964. Nadien werden alle brouwerij- installaties verkocht als oud ijzer of koper. De brouwerijgebouwen kenden tientallen jaren verval en dienden als opslagplaats voor alles en nog wat.

Toen in 1986 Odile De Brabander Overleed werd het grootste deel der brouwerij gekocht door Jozef Van Buynder die het later schonk aan zijn kinderen Linda en Gerry. In 2000 richtten beiden samen met Schepen Hugo Maes een bvba op en gedurende drie jaren werd met heel veel blood, sweat and tears een superpracht van een horecazaak opgebouwd met behoud van de geest en de sfeer van de brouwerij.

In 2004 was, en nu nog in 2008 is, deze zaak een authentieke en zeer stemmige horecazaak zoals je er weinig nog zult vinden. Een gewelfde kelderverdieping met originele muurstenen, een lange praattoog, tussen verdieping met authentieke glazen brouwerijlaboratorium, lage zolderverdieping met houten gebinte, overal oude vloertegels, brouwerijsouvenirs, emailreclameborden en oude documenten over de brouwerij (uiterst zeldzaam), prachtig ingekaderde grote protretten van Johannes Boel en zijn vrouw Irma De Brabander (zie geschiedenis der brouwerij) groot tuinterras, petanque, kinderspeelruimte,enz…

De eerste uitbaters/eigenaars wensten na enkele jaren te stoppen met de dagelijkse werking van De Brabander omwille van enigszijds druk schepenambt en anderzijds heimwee naar deels bakermat Griekenland.

De sinds zomer 2008 nieuwe uitbaters, Filip Pochet en Filip Goeteyn wensen de vroegere uitbating in dezelfde positieve sfeer verder te zetten en zelfs nog te verbeteren.. De oude brouwerij De Brabander leeft verder in brasserie De Brabander!!!!